Σε ένα χωριό της Φθιώτιδας, μια παρέα ερασιτεχνών γεωργών αναβιώνει παλιές ποικιλίες, δίνει ζωή σε εγκαταλελειμμένα χωράφια και βραβεύεται σε διαγωνισμούς

Το βραβείο «Καινοτόμες Εφαρμογές Βιώσιμης Γεωργίας» στον διαγωνισμό «Green Ideas Greece» και η συμμετοχή τους τον Σεπτέμβριο στον αντίστοιχο βαλκανικό διαγωνισμό είναι ίσως για τα μέλη της ΚοινΣΕπ Παλαιοβράχας μια πρώτη επιβράβευση των προσπαθειών τους.

Ολα ξεκίνησαν το 2018, όταν μια παρέα ανήσυχων ανθρώπων, μελών του πολιτιστικού συλλόγου της Παλαιοβράχας, ημιορεινού χωριού της Φθιώτιδας, στην κοιλάδα του Σπερχειού, σκέφτηκαν, παράλληλα με τις πολιτιστικές εκδηλώσεις, να ασχοληθούν και με ιδέες που θα έδιναν δουλειά σε ανθρώπους της περιοχής.

Οταν οργάνωναν ημερίδες σχετικές με καλλιέργειες, κάποιοι τους έλεγαν: «Αυτά δεν γίνονται». «Αποφασίσαμε εμείς να τα κάνουμε πράξη. Οταν δεν πείθεται κάποιος με τα λόγια, μπορεί να πειστεί με τα έργα» λέει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού κ. Κανάρης Τσίγκανος .

Μια άλλη πρόταση

Δημιούργησαν, λοιπόν, ένα πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης. Συνέστησαν την ΚοινΣΕπ Παλαιοβράχας με σκοπό να ενώσουν δυνάμεις, να αξιοποιήσουν παρατημένα κτήματα, αμπέλια, ελιές, να δείξουν στον ντόπιο πληθυσμό διεξόδους, να αρθρώσουν μια άλλη πρόταση. «Η ιδέα μας απαντά σε δυο προβλήματα», λέει στο «Βήμα» ο κ. Τσίγκανος, ο οποίος έχει διατελέσει φωτογράφος σε πολλά πανελλαδικά περιοδικά. «Αφενός δεν είμαστε ατομική επιχείρηση, αλλά κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση συλλογικής και κοινωνικής ευθύνης. Αυτό σημαίνει ότι τα κέρδη επενδύονται στην εταιρεία με σκοπό να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Αφετέρου, καλλιεργούμε με σεβασμό στο περιβάλλον. Βιολογικά, με τις αρχές της βιώσιμης γεωργίας, κάνουμε αμειψισπορές (εναλλαγή καλλιεργειών στο ίδιο χωράφι κ.λπ.)».

Παραδοσιακές ποικιλίες

Αρωγοί στην προσπάθειά τους η Greenpeace και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο (για το κομμάτι των ντόπιων, παραδοσιακών σπόρων). Ξεκίνησαν ψάχνοντας και εντοπίζοντας παραδοσιακές ποικιλίες που καλλιεργούνταν από παλιά στην περιοχή, ενώ παράλληλα αποφάσισαν να λειτουργήσουν με κάθετη δομή – από την παραγωγή στο χωράφι μέχρι να φτάσει ένα προϊόν στον καταναλωτή. Γι’ αυτό και επέλεξαν προϊόντα που η διάθεσή τους δεν χρειάζεται να γίνει άμεσα. Την ντομάτα τους, π.χ., την κάνουν σάλτσα, το σιτάρι τους αλεύρι, πλιγούρι και ζυμαρικά. «Ετσι έχουμε την ευθύνη ενός προϊόντος από τον σπόρο μέχρι τη συσκευασία» λέει ο κ. Τσίγκανος.

Το δίκοκκο σιτάρι

Βοηθός τους ο γεωπόνος κ. Ηλίας Κάνταρος , που είναι ειδικευμένος στη βιολογική γεωργία.

«Ξεκινήσαμε την πρώτη χρονιά φυτεύοντας φακές και ρεβίθια. Πήραμε μόνο ζιζάνια. Επειδή δεν χρησιμοποιούμε ζιζανιοκτόνα, βγήκαν τόσο πολλά που δεν μπορούσαμε να συγκομίσουμε.

Και ο γεωπόνος μας συμβούλεψε να φυτέψουμε δίκοκκο σιτάρι που είναι πολύ δυνατό και επιθετικό, το μόνο που μπορεί να πνίξει τα ζιζάνια» λέει ο κ. Τσίγκανος. Ετσι και έγινε. Το δίκοκκο σιτάρι βοήθησε να «καθαρίσουν» τα χωράφια και ταυτόχρονα με τον καρπό που συγκόμισαν έφτιαξαν αλεύρι, πλιγούρι και ζυμαρικά.

Φασόλια και αμπέλια

Εντόπισαν επίσης μια ποικιλία φασολιού, το «φθινοπωρινό», που καλλιεργείται από παλιά στην περιοχή και φημίζεται για τη νοστιμιά του. Φυτεύεται τέλη Ιουλίου και συγκομίζεται το φθινόπωρο (εξ ου και το όνομα), που είναι μισόξερο – το συντηρούν στην κατάψυξη. Πήραν μια χούφτα από σπόρους, τους έσπειραν, συγκόμισαν. Εφέτος συνεχίζουν, παρά μια ατυχία που κατέστρεψε μέρος των σπόρων που είχαν κρατήσει. Παράλληλα, με τη βοήθεια του πανεπιστημίου μελετούν αν είναι αξιοποιήσιμες κάποιες ποικιλίες αμπελιού, που, τουλάχιστον με τα ονόματα που έχουν στην περιοχή, δεν υπάρχουν πουθενά αλλού.

Η εικόνα της αρμονίας, οι καλλιέργειες και τα μελίσσια

Τι ήταν αυτό που έκανε τον κ. Τσίγκανο να αποφασίσει να αφήσει την Αθήνα και τη φωτογραφία; «Για όλα φταίει το “ΟΙΚΟ”, ένα οικολογικό περιοδικό στο οποίο εργαζόμουν.

Φωτογραφίζοντας γνώρισα τότε πάρα πολλούς βιοκαλλιεργητές. Διαπίστωσα ότι ήταν άνθρωποι σε μεγάλη αρμονία με τον εαυτό τους. Μου μπήκε η ιδέα να ασχοληθώ κι εγώ. Σιγά-σιγά μου έγινε ανάγκη. Εβαλα σαν στόχο όταν τα παιδιά μου μπουν στο πανεπιστήμιο και δεν έχουν πια ανάγκη τη φυσική μου παρουσία να φύγω από την Αθήνα». Ξεκίνησε με αρωματικά φυτά και παράλληλα άρχισε να σπουδάζει μελισσοκομία. Τον περισσότερο χρόνο του τον περνά πλέον στην Παλαιοβράχα, στις καλλιέργειες και ατα μελίσσια του.

«Κάνε εσύ αυτό που θα ήθελες να γίνει και ας αποτύχεις»

Σήμερα τα μέλη της ΚοινΣΕπ Παλαιοβράχας καλλιεργούν περίπου 20 στρέμματα – άλλα ήταν εγκαταλελειμμένα και άλλα νοικιάζονταν για τη συνήθη καλλιέργεια της περιοχής (κτηνοτροφικά φυτά). Ο συνεταιρισμός έχει 6 μέλη – ο κ. Τσίγκανος είναι ο μόνος που δεν έχει καταγωγή ή δεν ήταν κάτοικος Παλαιοβράχας από τα 6 μέλη του συνεταιρισμού. Οι υπόλοιποι είναι οι Κώστας Τσιρώνης, Καλλιόπη Τάγια, Κώστας Καραγιάννης, Βιργινία Ράπτη και Νέλλη Σπυρογιάννη. «Είμαι ερωτικός μετανάστης» λέει γελώντας ο κ. Τσίγκανος. «Είναι το χωριό του πεθερού μου».

Ο Κώστας Τσιρώνης, εικαστικός και συνταξιούχος του ΟΤΕ, γύρισε στα πατρώα εδάφη από την Αθήνα, η αγρότισσα κυρία Καλλιόπη Τάγια είναι ντόπια. «Αυτό που θέλουμε να δείξουμε είναι ότι η συνεργασία μπορεί να φέρει πολύ καλά αποτελέσματα» λέει ο κ. Τσίγκανος. «Η Πόπη, για παράδειγμα, είναι πολύ επιδέξια στις καλλιέργειες, βλέποντας μια ντομάτα μπορεί να σου πει αν διψάει, αν της λείπει κάτι. Ο Κώστας είναι καλός στις δημόσιες σχέσεις. Εγώ, εκτός από μελισσοκόμος της παρέας, έχω εμπειρία με τα βιολογικά και την αγορά της Αθήνας. Ενώνουμε τις δεξιότητες μας – δεν μπορεί να τα ξέρουμε όλοι όλα. Ξέρετε, πολλές φορές γκρινιάζουμε, μας φταίει ο ένας, ο άλλος, το κράτος κ.λπ.

Εγώ λέω: κάνε εσύ αυτό που θα ήθελες να γίνει και ας αποτύχεις. Προσπάθησέ το τουλάχιστον».

www.tovima.gr