«Η διαφορά του από τα υπόλοιπα λάδια είναι πάρα πολύ μεγάλη. Πρόκειται για λάδι παρθένο αφιλτράριστο το οποίο θεωρείται υπερτροφή. Οι καταναλωτές θα πρέπει να ξέρουν ότι δεν το χρησιμοποιούμε στο μαγείρεμα, δεν πρέπει να ζεσταθεί γιατί χάνει τα στοιχεία τα οποία είναι ωφέλημα για την υγεία μας. Το χρησιμοποιούμε σε μικρή ποσότητα ωμό» είπε σήμερα στο Documentonews ο Σπύρος Δέδογλου πρόεδρος της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (ΚΟΙΝΣΕΠ) «Θεογένης», προσθέτοντας ότι έως το τέλος του μήνα θα κυκλοφορήσει, πάλι δοκιμαστικά, «τύπος μπύρας» με συστατικά από κάνναβη.
Η Κοιν. Σ. Επ. «Θεογένης» έχει έδρα στο χωριό Τυχερό, Έβρου, όπου γίνεται προσπάθεια εναλλακτικών αγροτικών καλλιεργειών.
Πριν από τρεις μήνες η εφημερίδα Documento ταξίδεψε στο Τυχερό και δημοσίευσε πλήρες ρεπορτάζ για την καλλιέργεια της βιομηχανικής κάνναβης και αποκλειστική συνέντευξη με τον Σπύρο Δέδογλου.
Ένας «δαίμονας» με χιλιάδες χρήσεις
Το χαρτί πάνω στο οποίο ο Γουτεμβέργιος τύπωσε το πρώτο βιβλίο, την “Βίβλο”, το 1455 λέγεται ήταν φτιαγμένο από φυτική κάνναβη. Σήμερα δύο από τις μεγαλύτερες, παγκοσμίως, αυτοκινητοβιομηχανίες σκοπεύουν στη νέα σειρά μοντέλων τους να ενισχύσουν εσωτερικά το αμάξωμα,προκειμένου να απορροφώνται οι συγκρούσεις με επένδυση από ίνες φτιαγμένες από φυτική κάνναβη.
Η καλλιέργεια του «δαιμονοποιημένου φυτού» που είχε απαγορευτεί στην Ελλάδα το 1950 επετράπη και πάλι. Η φυτική ή βιομηχανική κάνναβη μπορεί να καλλιεργείται νόμιμα στην Ελλάδα. Παρ’ όλο που έχουν περάσει περίπου 70 χρόνια από τότε, οι ποικιλίες έχουν αλλάξει, γνώση και εμπειρία δεν υπάρχει, βρέθηκαν ορισμένοι θαρραλέοι καλλιεργητές που προσπαθούν να δοκιμάσουν ένα προϊόν που δείχνει να έχει μεγάλη απορροφητικότητα στην αγορά λόγω των πολλών παραγώγων του.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, στις αρχές της δεκαετίας η συνολική έκταση καλλιεργειών στην Ευρωπαϊκή Ένωση κυμάνθηκε στα 150.000 στρέμματα και η παραγωγή στους15.000 τόνους. Πάνω από το μισό αυτής της ποσότητας παράγεται στη Γαλλία η οποία έχοντας δημιουργήσει βιομηχανίες επεξεργασίας και δίκτυο πελατών συμπληρώνει με εισαγωγές την πρώτη ύλη που δεν καταφέρνει να παράξει. Σε παγκόσμιο επίπεδο παρουσιάζεται πολύ μεγάλη ζήτηση για ίνες, που χρησιμοποιούνται στην ένδυση και ως μονωτικό υλικό, καθώς και για κατασκευαστικό υλικό.
Τα χαρακτηριστικά της βιομηχανικής κάνναβης είναι:
– Χρησιμοποιείται το 100% του φυτού για βιομηχανική και φαρμακευτική χρήση.
– Σύμφωνα με τους ειδικούς δίνει πάνω από 20.000 προϊόντα, από οικοδομικά υλικά έως τρόφιμα και από φάρμακα έως χαρτί.
– Χρειάζεται το 25% του νερού που απαιτεί για να αναπτυχθεί το βαμβάκι
– Η καλλιέργεια του αποδίδει 3 φορές τον χρόνο.
– Η κλωστική κάνναβη, ως οικολογική καλλιέργεια, δεν χρειάζεται χημικά ζιζανιοκτόνα, ενώ ο αγρός μένει καθαρός από ζιζάνια και για την επόμενη γεωργική περίοδο.
– Θεωρείται τέλειο ηχομονωτικό και δεν κατασκευάζονται πλέον μουσικά studio χωρίς εσωτερική επένδυση από κάνναβη.
– Τα προϊόντα του φυτού της κάνναβης αξιοποιούνται για την παραγωγή νέων “πράσινων” καινοτόμων προϊόντων, όπως τα “βιοπλαστικά”.
– Τα υφαντά της βιομηχανικά επεξεργασμένης κάνναβης θεωρούνται υποαλλεργικά.
Στο Τυχερό Έβρου, περιοχή που επισκέφτηκε η Documento για το επιτόπιο ρεπορτάζ, δημιουργήθηκε και ανέλαβε πρωτοβουλίες για καινοτόμες καλλιέργειες η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚΟΙΝΣΕΠ) «Θεογένης», μεταξύ αυτών και της βιομηχανικής κάνναβης. Εκτός από τον Έβρο, ανάλογες προσπάθειες γίνονται από ΚΟΙΝΣΕΠ στην Εύβοια, από μία μεικτή επιχείρηση στα Χανιά και από ομάδες καλλιεργητών στη Βοιωτία και την Αρκαδία. Επίσης σε δικές τους εκτάσεις καλλιεργούν την βασική ύλη των προϊόντων, για την οποία έχουν γίνει γνωστές δύο γνωστές εταιρείες:η μια γνωστή μάρκα πίτσας και η άλλη ενδυμάτων και αξεσουάρ.
Αρμόδια αρχή για την αξιολόγηση των ποικιλιών κάνναβης που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για βιομηχανική χρήση στις εδαφικές και κλιματικές συνθήκες της χώρας είναι ο «Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός – Δήμητρα». Σκοπός του είναι η αύξηση της παραγωγικότητας της καλλιέργειας, η δημιουργία οδηγού καλλιέργειας και η εκπαίδευση των ελεγκτών που πραγματοποιούν τη συλλογή δειγμάτων για έλεγχο και αξιολόγηση. Η «Δήμητρα» και τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της χώρας έχουν την άδεια να καλλιεργούν διάφορες ποικιλίες κάνναβης για ερευνητικούς και πειραματικούς σκοπούς.
Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, έως τώρα, οι καλλιεργητές στην Ελλάδα είναι η έλλειψη της επιστημονικής γνώσης και της ειδικευμένης βιβλιογραφίας για τις συνθήκες που επικρατούν στις διάφορες περιοχές της χώρας. «Ότι γνωρίζουμε είναι από βιβλιογραφία που αφορά σε άλλες περιοχές της Ευρώπης όπου οι συνθήκες είναι διαφορετικές, από τα εδάφη έως τα μικροκλίματα. Είχε ένα παράδειγμα που μας έλεγε ότι μία συγκεκριμένη ποικιλία χρειάζεται αραιή σπορά ενώ εδώ στο έδαφος του Τυχερού μπορεί να καλλιεργηθεί με πιο πυκνή σπορά και να δώσει πολύ περισσότερο προϊόν. Επίσης στην ξένη βιβλιογραφία αναφέρονται άλλες εποχές σποράς και συγκομιδής ενώ για εμάς εδώ ισχύουν άλλες. Εμείς πρέπει να σπείρουμε το αργότερο έως τις 10 Απριλίου τότε που ακόμα δεν έχουν βγει τα ζιζάνια. Με αυτά τα δεδομένα μπορεί να παράγονται και προϊόντα που ακόμα δεν τα ξέρουμε ή να έχουμε αποδώσεις που δεν μπορούμε να υπολογίσουμε».
Κάνναβη και χασίσι
Στο άκουσμα της λέξης «κάνναβη» αυτομάτως το μυαλό μας πηγαίνει στο «χασίσι» και η σύγχυση τακτικά δημιουργεί καχυποψία. Δεν είναι απολύτως διασαφηνισμένο, στο ευρύ κοινό, ότι η βιομηχανική κάνναβη διαφέρει γενετικά από την ινδική και διακρίνεται από τη χρήση και τη χημική της σύσταση. Η βιομηχανική κάνναβη περιλαμβάνει ελάχιστη ποσότητα τετραυδροκανναβινόλης -μικρότερη από 0,2%- με αποτέλεσμα να μην μπορεί να έχει ευφορική χρήση.
Η ερώτηση προς τον Σπύρο Δέδογλου, πρόεδρο της ΚΟΙΝΣΕΠ «Θεογένης» στο Τυχερό, αν είχαν προβλήματα στην αρχή της προσπάθειας τους, τέθηκε απολύτως φυσιολογικά, στη ροή του λόγου. «Όχι, πέρα από τα αστεία που κάναμε στην αρχή δεν υπάρχει τέτοιο θέμα. Ο κόσμος εδώ κατάλαβε πολύ γρήγορα για τι πράγμα πρόκειται. Για να καλλιεργηθεί κάνναβης για τέτοια χρήση χρειάζονται ειδικές προδιαγραφές που δεν υπάρχουν εδώ. Άλλωστε για να δοθεί άδεια καλλιέργειας υπάρχει η προϋπόθεση ότι τα φυτά θα ποτίζονται τουλάχιστον τέσσερις φορές είτε αυτό γίνεται από τη βροχή είτε με τεχνητό πότισμα. Κάθε φορά που ποτίζεται το φυτό εξασθενεί η τετραυδροκανναβινόλη, μετά από τέσσερα ποτίσματα και όλο τον κάμπο να καπνίσει κάποιος δεν θα καταλάβει τίποτα. Άλλωστε γίνεται τακτικά έλεγχος από το υπουργείο όπου παίρνουν τυχαία δείγματα και τα στέλνουν για ανάλυση. Επίσης, στις προϋποθέσεις για την αδειοδότηση αυτών των καλλιεργειών απαιτείται από τις υπηρεσίες τα χωράφια να αρδεύονται».
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ανάγκη για νέες καλλιέργειες
«Η καλλιέργεια φυτικής κάνναβης επελέγη όταν αναζητούσαμε νέες καλλιέργειες στην περιοχή μας που να μας βοηθήσουν ώστε να έχουμε καλύτερα και πιο προσοδοφόρα αποτελέσματα. Είναι ανάγκη να υπάρξουν νέες καλλιέργειες στην Ελλάδα» είπε μιλώντας στο Documento ο Σπύρος Δέδογλου, πρόεδρος της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (ΚΟΙΝΣΕΠ) «Θεογένης» που έχει την έδρα της στο χωριό Τυχερό του νομού Έβρου.
– Πότε αρχίσατε την παραγωγή φυτικής κάνναβης;
Πέρυσι βάλαμε δοκιμαστικά σε οκτώ στρέμματα και πήγε τόσο καλά η δοκιμή ώστε φέτος μπήκαμε σε πολύ μεγαλύτερη παραγωγή με σκοπό να πουλήσουμε. Πέρυσι δοκιμάσαμε μία ποικιλία, την ιταλική η οποία αποδίδει σε στέλεχος, στον κορμό του φυτού που λόγω του γόνιμου εδάφους της περιοχής μας μπορεί να ξεπεράσει και τα 2 μέτρα ύψος. Σε άλλες περιοχές της Ελλάδας φθάνει μέχρι το 1,5 μέτρο. Φέτος δοκιμάσαμε μία άλλη ποικιλία που αποδίδει περισσότερο στον καρπό από τον οποίο μπορούμε να παράγουμε βρώσιμο λάδι. Δεν έχει μεγάλο στέλεχος ώστε να μπορούμε να παράγουμε κλωστική ίνα και χαρτομάζα. Στην περιοχή μας δεν υπάρχει εργοστάσιο πρώτης επεξεργασίας που θα παράγει τη χαρτομάζα και θα πρέπει να πάει σε άλλες βιομηχανίες για να βγει τελικό προϊόν.
– Θα αναλάβετε πρωτοβουλία δημιουργίας μονάδων ώστε η παραγωγή στην περιοχή να φθάνει έως το τελικό προϊόν;
Εμείς θέλουμε να δημιουργηθεί εργοστάσιο πρώτης επεξεργασίας που θα παράγει όσο το δυνατόν περισσότερα προϊόντα από το φυτό. Σε πρώτη φάση μιλάμε για ένα ελαιουργείο ή κάποιο άλλο που θα είναι στην αρχή μικρής κλίμακας μέχρι να αποκτήσουμε την τεχνογνωσία, την οποία ακόμα δεν έχουμε. Αργότερα μπορούμε να δημιουργήσουμε μονάδα που θα παράγει καλλυντικά ή διάφορα άλλα προϊόντα από τα υπολείμματα και τα παράγωγα του λαδιού που δεν θα πηγαίνει για βρώση. Επίσης σκεφτόμαστε και μία μονάδα παραγωγής οικοδομικών υλικών, μπορούμε να δημιουργήσουμε πολλές βιοτεχνικές ή βιομηχανικές μονάδες παραγωγής με βασικό υλικό την κάνναβη. Οι ειδικοί λένε ότι από αυτό το φυτό μπορούν να παραχθούν πάνω από 20.000 προϊόντα. Είναι ένα καταπληκτικό φυτό.
– Έχετε εξασφαλίσει την απορρόφηση του;
Όχι, ακόμα βρίσκονται σε εξέλιξη πάρα πολλά πράγματα. Οι καλλιέργειες εξακολουθούν να μεγαλώνουν και αναμένεται ότι η ανάπτυξη των φυτών θα έχει ολοκληρωθεί κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου. Τότε θα έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του και εμείς θα μπορούμε να αρχίσουμε την συγκομιδή. Οι δύο ποικιλίες που καλλιεργούμε έχουν διαφορά στον κύκλο τους περίπου ένα μήνα. Η μία που δίνει πιο κοντό φυτό χρειάζεται περίπου 100-110 μέρες, η άλλη περίπου 140 αλλά δίνει πολύ πιο ψηλό φυτό. Θα δούμε αργότερα ποια θα επιλέξουμε, θα εξαρτηθεί από τα προϊόντα που θα πάρουμε και την διαθεσιμότητα που θα υπάρχει στην αγορά και την επεξεργασία.
– Θεωρείτε ότι η κάνναβη ταιριάζει στον Έλληνα αγρότη;
Θεωρώ ότι είναι μία καλλιέργεια που μπορεί να αλλάξει τα οικονομικά δεδομένα στη χώρα μας. Στη δική μας περιοχή δείχνει ότι θα έχει πολύ μεγάλη ανάπτυξη καθώς η προσαρμοστικότητα του φυτού δένει ιδανικά με το πλούσιο έδαφος και το κλίμα της περιοχής. Υπάρχει ενδιαφέρον από εταιρείες κυρίως του εξωτερικού όπως η Γαλλία που παρόλο παράγει το 60% του προϊόντος της Ευρώπης, ζητάει να εισάγει διότι έχει διαμορφώσει μεγάλο δίκτυο καταναλωτών. Στην Ελλάδα έχουμε λίγα μαγαζιά που πωλούν προϊόντα που έχουν βάση τη φυτική κάνναβη. Νομίζω ότι σιγά -σιγά θα τα μάθει ο καταναλωτής. Φυσικά αναφέρομαι σε προϊόντα του λιανεμπορίου κι όχι γι’ αυτά που πηγαίνουν για ιατρική χρήση ή για χρήση που είναι ήδη ευρέως γνωστή όπως λόγου χάριν τα ρούχα, τα καραβόπανα ή τα σχοινιά. Προ ημερών διάβαζα για το βούτυρο από κάνναβη είναι πάρα πολλά τα προϊόντα που μπορούν να παραχθούν. Εμείς θα ξεκινήσουμε, ούτως ή άλλως, και στην πορεία θα μάθουμε ό,τι χρειάζεται.
